Kto płaci za przegraną sprawę w sądzie?

Wielu ludzi zastanawia się, kto ponosi koszty przegranej sprawy przed sądem. Czy jest to osoba fizyczna lub firma, która występuje jako strona pozwana? A może obie strony muszą podzielić się tymi wydatkami? Odpowiedź na to pytanie nie jest jednoznaczna i różni się w zależności od kraju oraz rodzaju procesu.

Typowe sytuacje

Gdy dochodzi do sporów prawniczych i konfliktów interesów, często ostateczne rozwiązanie znajduje swoją drogę przez system prawny. W Polsce istnieją trzy typowe sytuacje dotyczące opłat:

Sprawy cywilne między stronami prywatnymi

Jeśli dwie osoby prywatne angażują adwokata lub mecenas do prowadzenia ich sporu cywilnego przed polskim sądem powszechnym albo innymi instytucjami arbitrażowymi, każda ze stron pokrywa własne koszty postępowań (także ewentualnych biegłych czy tłumacza). Nie ma tu miejsca dla zwrotów ani rekompensaty.

Sprawy cywilne z udziałem instytucji publicznych

Gdy w sporze uczestniczy jedna ze stron będąca osobą prawną, taką jak państwowa lub samorządowa instytucja, sytuacja jest nieco inna. W przypadku przegranej sprawy sąd może nakazać tej stroni zapłacenie kosztów procesu drugiej stronie.

Wyjątki od reguły

Jednakże istnieją również pewne wyjątki od tej ogólnej zasady. Na przykład jeśli pozwany przedstawił znacznie więcej dowodów niż pozwanemu i ich ilość była niewspółmierna do wartości spornego przedmiotu, to sąd może orzec zwrot tylko części kosztów.

Ograniczenia dla osób fizycznych

• Pomoc prawna na podstawie ustawy o pomocy prawnej: Jeżeli osoba prywatna posiada ograniczone środki finansowe oraz spełnia określone kryteria dochodowe, ma możliwość ubiegania się o pomoc prawnika opłaconego przez Skarb Państwa. Koszty postępowania ponosi wtedy Skarb Państwa.
• Pomoc radcy prawnego: Osoby fizyczne mogą także skorzystać z usług radcy prawnego działającego na podstawie umowy o udzielanie pomocy prawnej, która jest opłacana przez Skarb Państwa. W takim przypadku również koszty postępowania są pokrywane z budżetu państwa.

Sprawy karne

W sprawach karnych, gdzie toczy się proces przeciwko oskarżonemu na podstawie publicznego aktu oskarżenia w imieniu społeczeństwa lub prywatnego aktu oskarżenia (tzw. „obrońca skarbu”), obwiniony może być obciążony kosztami postępowań tylko w przypadku wykazania rażącej winy albo jeśli wniosek o wszczęcie ścigania był oczywiście bezzasadny.

Koszty adwokackie i radcy prawnego

Gdy strona korzysta z usług adwokata bądź radcy prawnego jako swojego pełnomocnika przed sądem, musi liczyć się ze zwrotem części tych wydatków przez drugą stronę po rozpatrzeniu sprawy. Ostateczna decyzja dotycząca zwrotu zostaje jednak podejmowana przez sędziego.

Zasady określające wysokość zwrotów

Istnieją konkretne przepisy regulujące ten temat – Kodeks Postępowania Cywilnego oraz ustawa Prawo o Adwokaturze m.in., które precyzują maksymalną stawkę opłat za czynności związane z udzielaniem pomocy prawnej. Wysokość zwrotu jest uzależniona od wysokości tzw. przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej (określanego na podstawie danych GUS) i aktualnego stanu prawnego.

Kiedy strona wygrywa sprawę

Jeśli sprawa zostaje rozstrzygnięta na korzyść jednej ze stron, to druga strona może zostać obciążona kosztami postępowań oraz poniesionymi przez nią stratami powstałymi w wyniku prowadzonego procesu.

Jak uniknąć konfliktów dotyczących kosztów?

Aby uniknąć sporów o zwroty czy pokrycie wydatków sądowych, warto przed wszczęciem postępowania poszukać innych form rozwiązań konfliktowych – takich jak mediacja lub negocjacje pozasądowe. Te metody mogą być mniej czasochłonne i tańsze dla wszystkich stron zaangażowanych w spór.

Podsumowanie

• Ponoszenie kosztów przegranej sprawy przed sądem różni się w zależności od rodzaju procesu oraz kraju,

Wezwanie do działania:

Jeśli masz pytanie dotyczące tego, kto płaci za przegraną sprawę w sądzie, zachęcam Cię do odwiedzenia strony internetowej https://www.manbel.pl/. Tam znajdziesz szczegółowe informacje na ten temat.